Cuộc sống người dân hậu di dời bị "bỏ quên"?

Từ nay đến cuối năm 2015, sẽ thu hồi hàng trăm dự án chậm triển khai đầu tư cả chục năm qua trên địa bàn Tp.HCM. Luật Đất đai năm 2013 quy định, người dân bị thu hồi đất sẽ được nhận tiền bồi thường sau 30 ngày và phải có nơi tái định cư mới bị thu hồi đất.

 Người dân hậu di dời bị... "bỏ quên"

Hiện nay, trên địa bàn TP còn tồn tại hơn 1.500 dự án đầu tư trên nhiều lĩnh vực vẫn bị bỏ hoang và không triển khai thi công hàng chục năm trời.

Chủ tịch Hiệp hội BĐS Tp.HCM Lê Hoàng Châu khẳng định, trong số đó có hơn 800 dự án nằm trong danh mục có khả năng bị thu hồi. Lý do chính vẫn là không giải quyết được khâu đền bù giải phóng mặt bằng.

Mới đây, tại một cuộc họp bất thường của Hội đồng Nhân dân Tp.HCM, nhiều đại biểu cũng chỉ ra Dự án Công viên Sài Gòn Sarafi (Củ Chi) đã hơn 10 năm nay mà vẫn chưa hoàn thiện đồ án thiết kế phân khu 1/2000 và chưa giải quyết rốt ráo chuyện đền bù giải phóng mặt bằng cho nhiều hộ dân.

Hay dự án công viên và khu nhà ở đô thị ở Mũi Đèn Đỏ (quận 7). Mặc dù dự án đã được trao quyết định đầu tư từ năm 2001, song đến nay ngay cả chủ đầu tư dường như cũng lặn "mất tăm". Đây là một trong số gần 300 dự án chậm tiến độ buộc phải thu hồi ngay trong năm nay vừa được HĐND TP thông qua.

Đáng lưu ý, trong danh mục các dự án thu hồi đất năm nay còn có một dự án "treo" khá nổi tiếng ở Tp.HCM là khu phức hợp Đầm Sen tại phường 3 (quận 11). Từ diện tích quy hoạch ban đầu 55ha vào năm 1983, sau khi qua tay 3 chủ đầu tư đến nay dự án chỉ còn lại 5,8ha.  UBND quận 11 cho biết, đây là dự án chỉnh trang đô thị nên đất dự án sau khi thu hồi sẽ dành một phần diện tích làm nhà tái định cư và trường học, còn một phần giao chủ đầu tư kinh doanh để hoàn vốn.

Thế nhưng, đằng sau của việc thu hồi này, một số đại biểu HĐND cho rằng, từ các cơ quan quản lý nhà nước cho đến chủ đầu tư dường như đã “ bỏ quên”  cuộc sống của người dân trong diện phải di dời giải tỏa. Các dự án chỉ lo xong chuyện đền bù và hỗ trợ mua nền tái định cư rồi xong còn người dân phải tự bơi với cuộc sống mưu sinh của họ với một môi trường sống hoàn toàn bị thay đổi.

Các cơ quan quản lý nhà nước cho đến chủ đầu tư dường như đã “ bỏ quên” cuộc sống của người dân trong diện phải di dời giải tỏa

Khi tiếp xúc với nhiều người dân, phần lớn câu chuyện vẫn là số tiền đền bù quá ít ỏi đến mức họ không đủ khả năng để mua nền tái định cư tại chỗ. Thậm chí,  nhiều trường hợp người dân phải mua nhà tái dịnh cư ở những quận, huyện vùng ven để hợp với điều kiện kinh tế, nhưng môi trường sống và kế sinh nhai của họ bị đảo lộn hoàn toàn.

Thu nhập giảm mạnh sau khi di dời

Theo kết quả khảo sát của HĐND với 1.200 hộ dân sau tái định cư trên địa bàn 12 quận/huyện bị ảnh hưởng bởi các dự án dự án đầu tư mới và đầu tư dở dang (tại thời điểm Quyết định 156 về thành lập Quỹ hỗ trợ đào tạo và giải quyết việc làm cho người có đất bị thu hồi để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn TP có hiệu lực) thực hiện giải tỏa, di dời từ năm 1991 đến 2012, thì có 818 hộ (chiếm 68,2%) đánh giá là căn nhà mới tái định cư có cải thiện hơn so với trước đây, 261 hộ đánh giá vẫn như cũ (21,8%) và 10% (121 hộ) đánh giá là sút giảm hơn trước.

Nhưng về vấn đề thu nhập thì có 36% hộ đánh giá có cải thiện hơn trước và 37,8% nhận định vẫn như cũ. Trên thực tế, mức thu nhập từ khi di dời đến nay không có thay đổi, tức là mức sống và thu nhập thực tế của người dân bị giảm sút. Có 26,2% hộ đánh giá thu nhập bị giảm sút nhiều so với trước.

Bên cạnh đó, một cuộc khảo sát khác cũng được HĐND tiến hành với 498 hộ dân bị thu hồi đất trên địa bàn 8 quận/huyện trong giai đoạn 2010-2013 cùng cho thấy, 57% nhận định vẫn như cũ, chỉ có 14% hộ dánh giá có cải thiện thu nhập và 29% hộ đánh giá thu nhập bị giảm sút.

Từ con số trên có thể thấy, mức sống của người dân đang bị giảm sút một cách nghiêm trọng sau khi bị thu hồi đất. Một số người dân tại chung cư Thanh Đa cũng cho biết có hai nỗi khổ lớn nhất khi chính quyền địa phương công bố phương án đền bù và tái định cư đó là chờ áp mức giá đền bù và chờ nhận tiền đền bù. Vì quy trình này mất ít nhất phải 3 năm và trải qua nhiều cuộc họp giữa chính quyền địa phương, người dân và chủ đầu tư, cuối cùng là chờ thêm dự án tái định cư được bàn giao.

Các dự án phải có nơi tái định cư thì Nhà nước mới thu hồi đất Luật Đất đai năm 2013 quy định: - Các dự án phải có nơi tái định cư thì Nhà nước mới thu hồi đất nhằm giúp người dân tái định cư nhanh chóng ổn định chỗ ở mới, đồng thời giảm tác động xấu từ việc di dời và tránh tình trạng người dân phải tạm cư kéo dài. - Các hộ dân trong các dự án sẽ được thông báo thu hồi đất riêng lẻ cho từng hộ, sau 180 ngày sẽ nhận được quyết định bồi thường và được chi trả tiền bồi thường trong vòng 30 ngày kể từ ngày có quyết định. - Quá trình xây dựng phương án bồi thường, tái định cư, các cơ quan chức năng phải đưa dự thảo ra lấy ý kiến người dân bị ảnh hưởng bởi dự án. Người dân sẽ được góp ý về giá tái định cư, giá bồi thường và mức hỗ trợ cùng với những chính sách kèm theo dự thảo phương án. - Sau khi dân góp ý thì các cơ quan chức năng phải có báo cáo về việc tiếp thu ý kiến đóng góp của dân, trong đó ý kiến nào được ghi nhận, còn ý kiến nào không được ghi nhận, nguyên nhân vì sao?

(Theo Trí thức trẻ)